Шу йилнинг 29 сентябрь куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ва Германия Федерал Президенти Франк-Вальтер Штайнмайер билан икки томонлама учрашувда Ўзбекистон билан Германия ўртасидаги кўп қиррали муносабатларни, энг аввало инновация ва технологиялар, “яшил” иқтисодиёт, муқобил энергетика, транспорт ва логистика, таълим ва маданият соҳаларида ривожлантиришнинг долзарб масалалари кўриб  чиқилган эди.

Шунингдек, шу куни давлатимиз раҳбари Берлин шаҳрида Германия иқтисодиёти Шарқий қўмитаси шафелигида ташкил этилган Иқтисодий форум ишида иштирок этиб, Германия бизнесида Марказий Осиё мамлакатлари бозоридаги фаолиятини кенгайтиришга қизиқиш ортиб бораётганидан далолат эканини катта мамнуният билан қайд этди.

Дарвоқе, бугунги кунда мамлакатимизда Германия давлатига маҳсулот экспорт қилиб, ушбу давлатнинг нуфузли компанияларининг махсус сертификатларига эга бўлган тадбиркорлар сафи кенгаймоқда. Улардан бири қорақалпоғистонлик Замира Хожаметовадир.

— Тадбиркорликка кириб келишимга тил билганим сабаб бўлган бўлса, уни ривожлантиришга ўқитувчилик тажрибам катта ёрдам берди, деб ўйлайман, — дейди Қўнғирот туманидаги «KUNGRAD AGRO SOLODKO SISTEM» маъсулияти чекланган жамияти раиси Замира Хожаметова. 1992 йил Нукус давлат педагогика институтини тамомлаб, ўша йил мазкур институтнинг ўзида асистент ўқитувчи  лавозимига ишга қабул қилинганман. Шундан то 2008 йилгача талабаларга дарс бердим. Мени қувонтирадигани ҳозир китобларда фаолияти ёзилаётган машҳур профессор ўқитувчилардан Сиражетдин Аҳмедов, Бердимурат Есемуратов, Камил Мамбетов, Қабул Махсетов каби улуғ тилшунослардан мен дарс олиб, уларга шогирд бўлгандан шукрона келтираман. Негаки, ҳозирги кунда қўл остимда ишловчи ишчи-ходимлар билан мулоқот қилиш, уларнинг муаммоларини ўзимники, деб билиш ва ҳал қилишга кўмаклашиш борасида ўша устозлардан олган билимларим, уларнинг ҳаётий угитлари менга катта ёрдам бераётир.

Тадбиркорлик фаолиятимни бошлашдан олдин Кореадан келган инвесторларга таржимонлик қила бошладим. Тўртта тилни билганим сабабли турли мамлакатлардан ташриф буюрган меҳмонларни кутиб олиш ва уларга таржимонлик қилишга тўғри келарди. Ўшанда келиши кутилаётган меҳмонлар келишидан олдин уларнинг ҳудуди, маданияти ҳақида тушунчага эга бўлардим. Бу уларни қувонтиришини кўп бора кўрганман.

— Тадбиркорликни дастлабки бошлаган пайтингиз ва ҳозирги натижалар ҳақида қисқача тўхталиб ўтсангиз?

— Дастлаб якка тадбиркорликни йўлга қўйиб, кейинчалик 12 та ишчи билан шу йўналишда иш бошлаган эдим. 2017 йил ушбу корхонани ташкил қилдик ва бугунги кунда жами 185 нафар ишчи-ходимлар ишлаётган корхонамиз дунёнинг 14 давлатига маҳсулот экспорт қилади. Йилига 160 тонна қизилмия илдизини ишлаб чиқаришга мўлжалланган.

2018-2022 йилларда жамиятимиз томонидан 2,0 млн АҚШ доллари ва 312,0 минг Евро миқдоридаги, 4,0 минг тонна қизил мия илдизидан қаламчалар, жийда, қовун қоқи, кунжут ва мош каби маҳсулотларни экспорт қилдик. Маҳсулотларимизнинг асосий харидорлари Швейцария, Сингапур, Нигерия, Ветнам, Мьянма, Германия, Польша, Хитой, Покистон, Афғонистон, Ҳиндистон ва Корея  давлатларидир.

— Хабарингиз бор, яқинда Президентимиз  Германия Федерал Президенти билан учрашиб, Ўзбекистон билан Германия ўртасидаги кўп қиррали муносабатлар, хусусан, транспорт ва логистика, савдо соҳаларини ривожлантиришнинг долзарб масалаларини ҳам муҳокама қилдилар. Айтингчи, тадбиркорлик фаолиятингизда Германия давлати билан ҳамкорлик алоқалари қай даражада?

— Бу борада гапиришдан олдин ҳурматли Президентимизнинг топшириқлари асосида мамлакатимизнинг чет давлатлардаги элчилари бизга харидор топиш ва бошқа ташкилий ишларимизга кўмакдош бўлганликларини алоҳида таъкидлаган бўлар эди. Мана шу ишлар натижасида ҳамда мамлакатимизнинг Германиядаги элчиларининг кўмаги билан Германия, Швейцария, Польша давлатларига маҳсулот экспорт қилиш имкониятлари яратилди. Шунингдек, маҳсулотларимизга халқаро сертификат олиш бўйича ўзларининг тавсияларини беришди.

Ҳозирги кунда маҳсулотларимиз Германиянинг нуфузли  компанияларидан “Билогон”, “Биокорнтакт” ва “Ворлей” каби халқаро биологик ва органик сертификатларига эга. Шу билан бирга маҳсулотларимиз “Produc of Uzbekistan, Made in Karakalpakstan” (Ўзбекистон маҳсулоти, Қорақалпоғистонда ишлаб чиқарилган) деган брендга эга.

— Бу жуда яхши натижа ўша бренд маҳсулотларини танитиш, дунёнинг  бошқа бозорларига кириб бориш борасида қандай ишлар амалга оширилмоқда?

— Тадбиркор учун реклама жуда зарур. Ўз номи ва брендига эга бўлган маҳсулотни реклама қилиш эса, бир мунча арзон ва самарали усуллари ҳам кўп. Маҳсулотимиз брендига эга бўлганимиздан кейин олдиндан ўйлаб юрган бир ишни амалга оширдик.

Биз, 2014 йилдан буён Негерияга қизилмия илдизининг қаламчаларини юбориб келардик. Ҳамкорларимиз билан маҳсулотларни кичик ҳажмдаги қоғоз қутиларда жўнатишга келишиб олдик. Маҳсулотларимиз тасвири туширилган логотип яратдик. Унга корхонамиз, маҳсулот номи, манзил ва алоқа рақамларимизни ҳам киритган ҳолда, 15 килограм маҳсулот сиғдирилган қоғоз қутилар (каробкалар)нинг ҳар бирига ёпиштириб чиқдик. Биласизми, юкимиз Эронда, Сингапур, Мьянма хуллас, манзилга бораман дегунча, 7 та давлат ҳудудида каробкалар қайта юкланади. Ана шу жараёнда маҳсулотимизни кўриши натижасида кейинчалик Сингапур, Ветнам каби 5-6 та давлатлардан маҳсулотимизга янги харидорлар топилди. Демоқчиманки, озгина ўйлаб дид билан қилинган кичкина ишимиз кенг кўламли реклама хизматини бажариб,  маҳсулотимизни экспорт қиладиган давлатлар сафи кенгайишига сабабчи бўлди.

— Биламиз, Қорақалпоғистон шароитида қизилмия ўсимлиги асосан табиий ҳолда ўсади. Йилдан йилга бу маҳсулотнинг экспорт ҳажми ошаётган бўлса, камайиб кетиш хавфини оширмайдими. Қизилмия ўсимлигини кўпайтириш ва хомашё жамғармасини бойитиш борасида қандай амалий ишлар қилинмоқда?

— Ҳақиқатан ҳам қизилмия илдизини бугунги кунда 14 та мамлакатга экспорт қиламиз. Шу боис биз табиий ўсадиган қизилмия ўсимлигини сўнгги пайтларда экиш ва кўпайтириш устида ҳам ишлаяпмиз. Бу ишларни бошлаганимизга олимлар фикри ва тавсияларига суянганмиз. Бу борада Қорақалпоқ давлат университетининг прфессор ўқитувчиси, марҳум Махсуд ака Ибрагимовдан кўп маслаҳат олиб ўсимликни маҳаллий усулда етиштиришни йўлга қўйганмиз. Профессор қачон қаерга қандай уруғ экиш, қандай парвариш қилиш кераклигини ўргатиб кетди. Ушбу маҳсулотларимизни экиш кўпайтириш бўйича бизга устозлик қилди. Ҳозирда университетнинг биология кафедроаси ўқитувчилари билан бу борадаги ишларимизни давом қилдирмоқдамиз. Жамиятимизга қарашли 284 гектар майдонда қизилмия илдизини етиштириш йўлга қўйилган бўлса, 32 гектар майдонни боғдорчиликка ажратганмиз.

Суҳбатдошимиз экспортиёр корхона раҳбари Замира опа Хожаметова Ўзбекистон Республикаси миқиёсида ташкил этилган “Етакчи аёллар” платформасининг фаол аъзоси ҳамдир. У туман хотин-қизлар жамоатчилик Кенгаши билан биргаликда жойларда хотин-қизларни тадбиркорликка жалб қилиш, уларни ҳунарга ўргатиш борасида кейинги 4 йилда 50 дан ортиқ учрашувлар ташкил қилиб, юзлаб аёл қизларнинг бандлигини таъминлаш уларга иш ўргатишга ҳисса қўшган. Шунингдек, ундан иш ўрганганларнинг 50 нафардан ортиғи бугунги кунда ўзларининг тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйган.

Тиниб-тинчимас тадбиркор 2021 йил тадбиркор аёллар ассоциацияси томонидан ўтказилган танловда “Энг яхши тадбиркор аёл”, 2022 йилда Ўзбекистон Республикасида “Йил аёли” танловида иккинчи ўринни эгаллаган. Жорий йилда эса Президентимизнинг фармони билан Замира опа Хожаметова «Меҳнат шуҳрати» ордени билан  мукофотланди.

Қорақалпоғистондан Германияга маҳсулот экспорт қилаётган тадбиркор аёл Замира опанинг айтишича, тадбиркорликни кўпчилик таваккалчиликка қурилган ютуқли ўйиндек, тушунади. Лекин тадбиркорлик ўйин эмас, бу – меҳнат. Тадбиркорликда қилган меҳнатларингиз куйиб кетиши ҳам  катта даромад келтириши ҳам мумкин. Шу боис ҳақиқий тадбиркор қилган меҳнатлари зое  кетса ҳам ҳар доим нолдан бошлашга тайёр тура оладиган иродага эга бўлиши лозим.

Ғайрат Отажонов суҳбатлашди.